Upadłość gospodarcza

Upadłość gospodarcza (nazywana też upadłością przedsiębiorcy) to formalne postępowanie sądowe regulowane przez ustawę Prawo upadłościowe. Jest to proces przeznaczony dla przedsiębiorców, którzy stali się niewypłacalni.

W przeciwieństwie do restrukturyzacji, której celem jest ratowanie firmy, podstawowym celem upadłości gospodarczej jest likwidacja majątku dłużnika (tzw. masy upadłości) i kolektywne zaspokojenie wierzycieli z uzyskanych środków.

Procedura ta ma na celu sprawiedliwy podział pozostałych aktywów firmy pomiędzy wszystkich jej wierzycieli, uniemożliwiając egzekucję długu tylko przez niektórych z nich (zasada "kto pierwszy, ten lepszy").

Kluczowe cele upadłości gospodarczej

• Likwidacja majątku: Sprzedaż wszystkich aktywów firmy przez wyznaczonego przez sąd syndyka.
• Zaspokojenie wierzycieli: Podział środków uzyskanych z likwidacji między wierzycieli, zgodnie z prawnie określoną kolejnością (kategoriami zaspokojenia).
• Zakończenie bytu prawnego: Po zakończeniu procesu firma (np. spółka z o.o.) jest wykreślana z Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) i przestaje istnieć.

Kiedy firma jest niewypłacalna?

Prawo definiuje dwa stany niewypłacalności, które zobowiązują do złożenia wniosku:

1. Niewypłacalność płynnościowa: Przedsiębiorca utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Dzieje się tak, gdy opóźnienie w płatnościach przekracza 3 miesiące. Dotyczy to wszystkich typów przedsiębiorców (w tym JDG).
2. Niewypłacalność majątkowa (bilansowa): Dotyczy tylko osób prawnych (np. spółek z o.o., S.A.) oraz spółek (np. komandytowych), w których żaden wspólnik nie odpowiada całym majątkiem. Ma miejsce, gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.

---

Obowiązek złożenia wniosku

To kluczowa różnica względem upadłości konsumenckiej. Przedsiębiorca (lub zarząd w spółce) ma prawny obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości do sądu w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do jej ogłoszenia (czyli od dnia zaistnienia niewypłacalności).

Niezłożenie wniosku w terminie może skutkować poważnymi konsekwencjami dla zarządu lub właściciela, w tym:

• Osobistą odpowiedzialnością za długi spółki.
• Zakazem prowadzenia działalności gospodarczej.
• Odpowiedzialnością karną.

Kto może złożyć wniosek?

Wniosek o ogłoszenie upadłości gospodarczej może złożyć:

• Sam dłużnik (przedsiębiorca / zarząd spółki).
• Każdy z jego wierzycieli osobistych (np. kontrahent, któremu firma nie zapłaciła faktury).

Jak przebiega proces?

1. Złożenie wniosku: Składany elektronicznie przez system Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ).
2. Ogłoszenie upadłości: Sąd bada wniosek i jeśli stwierdzi stan niewypłacalności, ogłasza upadłość. Wyznacza syndyka i sędziego-komisarza.
3. Objęcie majątku: Syndyk przejmuje pełną kontrolę nad majątkiem firmy (masą upadłości). Zarząd traci prawo do zarządzania.
4. Likwidacja: Syndyk sprzedaje (likwiduje) cały majątek firmy (nieruchomości, maszyny, towary).
5. Plan podziału: Syndyk ustala listę wierzycieli i przygotowuje plan podziału środków uzyskanych ze sprzedaży.
6. Zakończenie: Po spieniężeniu majątku i podziale środków, sąd kończy postępowanie, a firma jest wykreślana z odpowiednich rejestrów (KRS lub CEIDG).